Ալեքսանդր Շիրվանզադեի «Արտիստը»

Այս պատմվածքը պատմվում է հեղինակի կողմից , ով հինգ ամիս էր ինչ Օդեսսայում էր , բայց հասցրել էր արդեն չորս անգամ իր բնակավայրը փոխել ։ Նա ջերմ հարաբերություններ է հաստատում իր և հարևանների միջև , ովքեր իտալացիներ էին ։ Քսան տարեկան Լուիզան՝ տանտիրուհու աղջիկն էր , ով լավ երգում էր և պատրաստվում էր մեկնել Իտալիա ՝ ձայնը մշակելու համար : Լևոնը՝ տասնյոթ տարեկան մի պատանի , ամբողջ շրջապատում հայտնի էր «Արտիստ» անվանմամբ ։ Նրան այդպես էին անվանում , քանի որ սիրում էր արվեստը : Թատրոնի ոչ մի ներկայացում բաց չէր թողնում ։ Նաև սիրում էր Լուիզային և նույնպես ցանկանում էր մեկնել Իտալիա , բայց նախ և առաջ պետք է գումար հավաքել : Նա նվագում էր նավաստիների համար և այդպիսով փող վաստակում : Հավաքած գումարը 150 ռուբլին պահում էր իր ձախ կոշիկի մեջ : Մի օր նրան թալանում են և գողանում իր կիթառը , հագուստը և կոշիկները ։ Որոշ ժամանակ անց նա սկսում է նորից նվագել և աշխատել ։ Նավաստիներից մեկին շատ դուր է գալիս նրա նվագը և նա խոստանում է Լևոնին իր նավով տանել Իտալիա ։ Այդ օրը լուր է գալիս , որ Լուիզան ամուսնացել է Կավալլարոնի հետ և մեկ տարով նրանք տեղափոխվել են Փարիզ ։ Լսելով այդ լուրը՝ ուրախ Լևոնը մեկ ակնթարթում կորցնում է իր ամբողջ ուրախությունը ։ Ի վերջո Լևոնը դառնում է հարբեցող և սկսում է կորչել : Նրա ընկերները սկսում են անհանգստանալ և փնտրել նրան : Որոշ ժամանակ անց գտնվում է նրա դին նավի տակ ՝ որով նա պետք է մեկներ Իտալիա :

Իմ կարծիքով պետք չէ մի աղջկա սիրո համար խորտակել սեփական կյանքը ։ 

Դանիել Վարուժան «Անդաստան»

Կարդա՛ Դանիել Վարուժանի «Անդաստան» բանաստեղծությունը։

  1. Գտիր բանաստեղծության մեջ այն տողերը, որոնցից երևում է, որ բանաստեղծն աշխարհին խաղաղություն է մաղթում։
    Արևելյան կողմն աշխարհի
    Խաղաղությո՜ւն թող ըլլա…
    Ո՛չ արյուններ, քրտինք հոսին
    Լայն երակին մեջ ակոսին.
  2. Գտիր այն տողերը, որտեղ երևում է, որ բարեկեցություն է մաղթում։
    Արևմտյան կողմն աշխարհի
    Բերրիությո՜ւն թող ըլլա…
    Ամեն աստղե ցող կայլակի,
    Ու ամեն հասկ ձուլե ոսկի.
    Եվ ոչխարներն երբ սարին վրա արածանին՝
    Ծիլ ու ծաղի՜կ թող ըլլա:

    Հյուսիսային կողմն աշխարհի
    Առատություն թող ըլլա…
    Ոսկի ծովուն մեջ ցորյանին
    Հավետ լողա թող գերանդին.
    Ու լայն ամբարն աղուններուն երբ բացվի՝
    Բերկրությո՜ւն թող ըլլա:
  3. Գտիր այն տողերը, որտեղ սեր է մաղթում։
    Ու երբ թխեն հարսերը հացը բարի՝
    Սիրերգությո՜ւն թող ըլլա։
  4. Համացանցում տեղեկություններ գտիր եկեղեցական Անդաստան արարողության մասին։
    Արարողության ժամանակ հոգևոր դասը խաչով, խաչվառով, մոմերով, քշոցներով և Ավետարանով, երգելով նախ օրհնում է արևելքը և Հայաստանը՝ սուրբ Խաչի և Ավետարանի նշանով, օրվա շնորհով և հանուն Սուրբ Երրորդության։
    Այնուհետև օրհնվում է արևմտյան կողմը աշխարհի և պահպանության խնդրանք է երգվում քրիստոնյա թագավորությունների և ազգերի համար։
    Դեմքով դեպի հարավ կանգնելով՝ օրհնում են հարավային կողմը, երկրները, անդաստանները և տարվա պտղաբերությունը։
    Դեպի հյուսիս դառնալով՝ օրհվում են աշխարհի հյուսիսային կողմն ու այնտեղ գտնվող վանքերը, մենաստանները, քաղաքներն ու գյուղերը և նրանց բնակիչները։
  5. Գտիր այն բառերը, որոնք գույն են հուշում. ո՞ր գույներն են երևում Վարուժանի «Անդաստանում»։
    արյուն , գինի — կարմիր
    ձուլե ոսկի , ոսկի ծովուն — ոսկեգույն
    մեղր — դեղին
  6. Վերը նշված առաջադրանքներիդ հիման վրա Էսսե գրիր «Անդաստան» բանաստեղծության շուրջ։
  7. Տեղեկություններ գտիր Դանիել Վարուժանի մասին։
    Դանիել Վարուժան (Դանիել Չպուգքյարյան) ծնվել է ապրիլի 20, 1884թվականին , Բրգինք,  Սեբաստիայի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն XX դարի արևմտահայ բանաստեղծ ։
    Դանիել Վարուժանի ստեղծագործության էությունը եղավ գեղեցկության, ուժի ու աշխատանքի փառաբանության տարերքը ։
    Վարուժանի կյանքը թեպետև ընդհատվեց երիտասարդ հասակում, բայց նա ստեղծեց հասարակական մեծ բովանդակության և գեղարվեստական կատարյալ ձևերի պոեզիա։ Նա հոգեկան մերձեցումներ ունեցավ համաշխարհային պոեզիայի խոշոր դեմքերի հետ՝ պահպանելով, սակայն, իր ստեղծագործության ազգային ոճն ու դրոշմը։ 
    Սպանվել է 31 տարեկան հասակում թուրք երիտասարդների կողմից արյունալի ջարդերի ժամանակ։ 
  8. Բանաստեղծությունը սովորիր անգիր։

ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Կարդում ենք արևմտահայերեն

Կարդա Պետրոս Դուրյանի «Լճակ» բանաստեղծությունը։

  1. Ո՞ր հատվածում է Դուրյանն իրեն համեմատում լճակի հետ։
    

Որքան ունիս դու ալի
Ճակատս այնքան խոկ ունի,
Որքան ունիս դու փրփուր՝
Սիրտս այնքան խոց ունի բյուր։

Այլ եթե գոգդ ալ թափին
Բույլքն աստեղաց երկնքին,
Նըմանիլ չես կրնար դուն
Հոգվույս՝ որ է բոց անհուն։

  1. Ո՞ր տողերում է ասում, որ լճակն ավելի խաղաղ է, քան ինքը։
    Հոդ աստղերը չեն մեռնիր,
    Ծաղիկներն հոդ չեն թոռմիր,
    Ամպերը չեն թրջեր հոդ,
    Երբ խաղաղ եք դու և օդ
  2. Իր անձնական վիրավորվածությունը Դուրյանը ո՞ր տողերում է ցույց տալիս։
    

Շատերը զիս մերժեցին,
«Քնար մ՝ունի սոսկ — ըսին.
Մին՝ «դողդոջ է, գույն չունի-»
Մյուսն ալ ըսավ — «Կը մեռնի»։

Ոչ ոք ըսավ — «Հե՜գ տղա,
Արդյոք ինչո՞ւ կը մըխա,
Թերեւս ըլլա գեղանի,
Թե որ սիրեմ չը մեռնի»։

Ոչ ոք ըսավ — «Սա տըղին
Պատռե՛նք սիրտը տըրտմագին,
Նայինք ինչե՜ր գրված կան․․․»
— Հոն հրդեհ կա, ոչ մատյան։

  1. Ո՞ւմ ի նկատի ունի բանաստեղծը՝ «հուսահատ մը» ասելով։
    
  2. Բառարաններից գտտնել բառերի բացատրությունը :
    անձկավ —
    գեղուհի — գեղեցկուհի
    խոկալ — մտածել
    խռով — խռովել
  3. Քո կարծիքով՝ ինչո՞ւ է բանաստեղծը զրուցում լճակի հետ։
  4. Տեղեկություններ գտիր Պետրոս Դուրյանի մասին, ամենահետաքրքիր տեղեկությունները գրառիր քո բլոգում։
    

ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Կարդա Գրիգոր Զոհրապի «Զաբուղոն» նովելը։

  1. Գտիր 5 բառ, որ մինչ այդ չէր հանդիպել, կամ ուրիշ իմաստով էր հանդիպել։
    դիվային — հրեշային
    ռամիկ — գյուղացի
    նկնահասակ — ցածրահասակ
    վատույժ — թույլ
    աստանդական — թափառական
  2. Արևելահայերեն դարձրու ստորև բերված հատվածը։
    Օր մը տղուն մեկը կապվեցավ անոր ու հետը ամուսնանալ առաջարկեց. այն վայրկյանեն գողի սերը անտանելի լուծ մը դարձավ իրեն։ Ալ չկրցավ սպասել անոր, գիշերները լուսցնել, ժամադրություններուն գտնվիլ, սա պարտեզին մեջ, կամ ան լերան վրա. ամեն առթիվ գանգատեցավ, բողոքեց, ու լացավ. մյուսը կը զարմանար. ինչո՞ւ այս արցունքը, չէ՞ մի որ առաջվան պես կը սիրեին իրար. ի՞նչ փույթ մնացածը. Զաբուղոն իր առանձնացած կյանքովը, միամիտ մարդու հատուկ անծալք գաղափարները կը պարզեր։- Ի՞նչ պիտի ըլլա ասոր վերջը, կը հարցներ աղջիկը։Ասոր վե՞րջը. Զաբուղոն երբեք չէր խորհած ատոր. ընդհակառակը կը փափագեր որ վերջը չգա։Այն ատեն հուսահատած՝ հոժարությամբ բաժանում ձեռք բերելե այս նշանտուքեն, որ օրհնված պսակե ավելի ամուր ու հաստատ կ՚երևար, դիվային խորհուրդ մը անցավ մտքեն. գիշեր մը ոստիկանները կանչեց ու ձերբակալել տվավ Զաբուղոնը։

    Մի օր մի տղան ամուսնության առաջարկություն արեց իրեն , այն վայրկյանին գողի սերը անտանելի բեռ դարձավ իր համար : Այլևս չէր կարողանում սպասել նրան , գիշերները լուսացնել , ժամադրություններում լինել պարտեզում կամ լեռան վրա : Ամեն ինչից գանգատվեց , բոռոքեց և լաց եղավ , իսկ մյուսը զարմանում էր թե ինչու է արտասվում , չէ որ առաջվա պես սիրում էին իրար , ինչ կարևոր է մնացածը : Զաբուղոն իր մեկուսացված կյանքից ելնելով միամիտ մարդուն հատուկ անմիտ մտքեր էր ասում : Աղջիկը հարցնում է թե ինչ պետք է լինի այս ամենի վերջը : Ամենի վե՞րջը : Զաբուղոն երբեք չէր մտածել այդ մասին , ընդհակառակը ուզում էր , որ վերջը չգա : Դրանից հուսահատված իր կամքով ուզում է խզել նշանադրությունը , քանի որ օրհնված նշանը ավելի ամուր ու հաստատ է երևում , հրեշային մի միտք անցավ : Մի գիշերը ոստիկաններին կանչեց ու ձերբակալել տվեց Զաբուղոնին :
  3. Ներկայացրու Զաբուղոնի մտքերը, երբ տեսավ, որ Վասիլիկը ուրիշ ընկեր ունի։ Պատկերացրու՝ Վասիլիկը նկատում է Զաբուղոնին։ Փորձիր կարդալ Վասիլիկի մտքերն այդ պահին (գրավոր)։
    Զաբուղոնը պատուհանից տեսնում է , որ տանը անծանոթ տղամարդ կա : Նա չի հավատում , որ Վասիլիկը կարող է նրան դավաճանել :
    Վասիլիկը նկատում է Զաբուղոնին և նա ապշած է , որ բանտից փախել է : Նա նկատում է Զաբուղոնի մոտ դանակ և վախենում է իր կյանքի համար :
  4. Գրավոր ուրիշ վերնագիր դիր նովելին։Նովելի՝ այդ վերնագիրն արդարացնող երկու հատկանիշ ասա։ Ինչպես է ազդում քեզ վրա այս նովելը, ինչ մտքեր է առաջացնում։ Դու ինչպես ես վերաբերվում այս նովելին։  Շարադրանքդ  ավարտիր մի մեջբերումով նովելից, որ ամենադիպուկն ես համարում։
    Իրականում երկուսն էլ ճարպիկ են տարբեր բնագավառներում : Զաբուղոնհը ճարպիկ գող էր , իսկ Վասիլիկը միջավայրի ուշադրության համար ապրող մի աղջիկ էր , որը միշտ ուզում էր շողար , փայլեր և կենտրոնում լիներ : Նա դրա համար օգտագործում էր Զաբուղոնին , երբ թանկարժեք նվերներ էր ստանում : Սակայն դա նրան չբավարարեց , նա ցանկանում էր հպարտանար իր նշանդրեքով :
    <<Կը խորհի որ այդքան ծանրագնի ձեռք անցուցած ազատությունը բանի մը չի ծառայեր և ուսերուն վրա կը ծանրանա>> :

«Սպիտակ ձին»

Ակսել Բակունցի «Սպիտակ ձին» պատմվածքի վերլուծություն.

  • Ձիերի տեսակներն ու նրանց տերերի համեմատությունը

Գյուղացիների ձիերը իրենց տերերի նման հասարակ էին , իսկ գյուղի աղայինը ՝ սլացիկ , գեղեցիկ , արագընթաց , խնամված :

  • Տեր չունեցող ձիու կերպարը, այլաբանություն այս կերպարում

Մի ձի կար , որը ապրել էր ազատ դաշտերում և նրան ուզում էին սանձել , այնքան տանջեցին մինչև ձին ազատության ձգտելով մահացավ :

  • Գրառում-քննարկում (ապահովությունը՝ ազատության դիմաց)

  • Սպիտակ ձիու խորհրդանիշը։

Սպիտակ ձիու խորհուրդը նրանում էր , որ ժողովուրդը բաժանվում էր երկու մասի , սևերը սովորական գյուղացիններն էին , իսկ սպիտակները հարուստներ էին :

Հովհաննես Թումանյան / Թումանյանի քառյակները


Կարդա Թումանյանի քառյակներից 10-15-ը։ Մեկնաբանիր դրանք. քո կարծիքով Թումանյանն ինչո՞ւ է քառյակով արտահայտել այդ մտքերը։

Գտիր՝ Թումանյանն ինքը քառյակի մասին ի՞նչ է ասել։

  • Քառյակները շատ ուժեղ շտրիխներ են, դրանք իմ հոգու կենսագրությունն են։
  • Քառյակները հասուն շրջանի արդյունք են` իմաստության, վեհության։
  • Քառյակները շատ նուրբ, ազնիվ, խորը և գեղեցիկ բաներ են։
  • Քառյակները մեղմ են, քնքուշ, խորը, շատ սեղմ ու բովանդակալից։
  • Քառյակը գոհար է և անպայման հղկված պետք է լինի։
  • Քառյակը պոեզիայի մինիատյուրն է, նուրբ ճաշակի բան։ Քառյակները պետք է կարդալ հանգիստ ու ծանր և ամեն մարդ չի կարող հասկանալ, գնահատել։ Մարդիկ կան, որ քառյակները ոտանավորի նման են կարդում. պարզ տեսնում ես, որ չի հասկանում թե ինչ բան է քառյակը։

Թումանյանի քառյակներից 5 հատ սովորիր անգիր։

* * *

Հին աշխարհքը ամեն օր
Հազար մարդ է մտնում նոր,
Հազար տարվան փորձն ու գործ
Սկսվում է ամեն օր:

* * *

Քանի՜ ձեռքից եմ վառվել,
Վառվել ու հուր եմ դառել,
Հուր եմ դառել, լույս տվել,
Լույս տալով եմ սպառվել:

* * *

Ինչքա՜ն ցավ եմ տեսել ես,
Նենգ ու դավ եմ տեսել ես,
Տարել, ներել ու սիրել,
Վատը` լավ եմ տեսել ես:

* * *

Հոգիս` տանը հաստատվել,
Տիեզերքն է ողջ պատել.
Տիեզերքի տերն եմ ես,
Ո՞վ է արդյոք նկատել:

* * *

Ո՜նց է ժպտում իմ հոգին
Չարին, բարուն, ամենքին.
Լույս է տալիս ողջ կյանքիս
Ու էն ճամփիս անմեկին:

Կանաչ դաշտ

Քննական՝ Կարդա Հրանտ Մաթևոսյանի «Կանաչ դաշտը» պատմվածքը (ամբողջը pdf տարբերակով ներբեռնիր տեքստի ներքևից)։
1. Տեքստում գտիր անձնավորումները։
2.Գտիր այն հատվածները, որտեղ երևում է, որ հեղինակը գայլի մտքերն է արտահայտում։
Եվ գայլը հասկացավ, որ ձին իր քուռակին պաշտպանելու է մինչև վերջ, և ձին հասկացավ, որ գայլը չի հեռանալու: 
Գայլը չուզեց հավատալ, թե շները հաչելով իր վրա են գալիս. բախտը հո չէր կարող լինել այնքան անողոք, որ իր մեկ լրիվ օրվա չարչարանքն անտեղի անցներ, և ինքը իր երեք ձագի մոտ դառնար քաղցած ու դատարկ:
3.Գնահատիր մայր ձիու արարքը։
Մայր ձին իր կյանքի գնով պաշտպանում է իր վերջին քուռակի կյանքը :
4.Գտիր մարդկանց միջամտությունը այս մենամարտին (առաջին հայացքից չի երևում)։ Փորձիր գնահատել մարդ-բնություն (տվյալ դեպքում՝ կենդանի) հարաբերությունը։
Այս մենամարտում մարդը օգնության է կանչում իր շներին , մինչև իրենք կհասնեն :
Այս պատմությունը բնության մեջ գոյության կռվի մասին է, մի կողմում ձին է իր քուռակով , իսկ մյուս կողմում ՝գայլը իր ձագերով : Երկու կողմն էլ պայքարի նպատակ ունեին , երկուսն էլ ծնող էին : Ուղղակի ձիու կողմից էր նաև մարդը և այս անհավասար մարտում հաղթում է ձիու պայքարը : Չնայած եթե մարդիկ չխառնվեին , ապա գայլը կունենար շատ մեծ պաշար իր ձագերի համար :

Կարդում ենք Վահան Տերյան

  • Գտիր այդ բանաստեղծությունների մեջ ա) մակդիրները, բ)փոխաբերությունները, գ)համեմատությունները, դ)շրջադասությունները։
  • Կարծիքդ գրիր այդ բանաստեղծությունների մասին
    Մի՞թե վերջին պոետն եմ ես — այս բանաստեղծության մեջ հեղինակը մտահոգված է այդ ժամանակաշրջանով (1913թ.) , նա վախ ունի հայրենիքի ապագայի հանդեպ : Կարծես զգում է սպասվող ծանր աղետը :
  • Անգիր սովորիր այդ բանաստեղծություններից առնվազն 3-ը։

ՄԻ՞ԹԵ  ՎԵՐՋԻՆ  ՊՈԵՏՆ  ԵՄ  ԵՍ

Մի՞թե վերջին պոետն եմ ես,
Վերջին երգիչն իմ երկրի,
Մա՞հն է արդյոք, թե նի՞նջը քեզ
Պատել, պայծառ Նաիրի։
     
Վտարանդի, երկրում աղոտ,
Լուսեղ, քեզ եմ երազում,
Եվ հնչում է, որպես աղոթք
Արքայական քո լեզուն։
     
Հնչում է միշտ խոր ու պայծառ,
Եվ խոցում է, և այրում,
Արդյոք բոցե վարդե՞րդ են վառ,
Թե՞ վերքերն իմ հրահրուն։
     
Ահով ահա կանչում եմ քեզ
Ցոլա, ցնորք Նաիրի՛, —
Մի՞թե վերջին պոետն եմ ես,
Վերջին երգիչն իմ երկրի…

Իմ խաղաղ երեկոն է հիմա


Իմ խաղաղ երեկոն է հիմա
Մեղմալույս, և՛ տխուր, և՛ անուշ.
Քեզ երբեք սիրտըս չի մոռանա,
Իմ մաքո՛ւր, առաջին իմ անուրջ…

Տարիներ, տարիներ կըսահեն,
Կըմեռնեն երազները բոլոր —
Քո պատ՛կերը անեղծ կըպահեմ
Օրերում անհաստատ ու մոլոր։

Ե՛վ տանջանք, և՛ բեկում, և՛ թախիծ —
Սև օրեր ես դեռ շա՜տ կըտեսնեմ.
Անունըդ թող փարոս լինի ինձ
Սուտ կյանքի և դառը մահու դեմ..

  • Տերյանի կենսագրական կարևոր փաստերը դուրս գրիր քո բլոգում։
    Նա կարճատև կյանք է ունեցել , 35 տարի , բայց այդ տարիները եղել են շատ հագեցած : Նա մեզ տողել է հարուստ գրականություն ՝ 400-ից ավելի բանաստեղծություն , հրապարակախոսական հոդվածներ , թարգմանական գործեր : Նրա ստեղծագործությունների մեջ մեծ տեղ են գրավում սիրո երգերը : 1908թ-ին Թիֆլիսում լույս է տեսնում Տերյանի ստեղծագործությունների «Մթնշաղի անուրջներ» ժողովածուն : 1915 թվականին «Մշակ» թերթում հրատարակվում է բանաստեղծի հայրենասիրական բանաստեղծությունների «Երկիր Նաիրի» շարքը ։
  1. Մի՞թե վերջին պոետն եմ ես
  2. Կարծես թե դարձել եմ ես տուն
  3. Տխրություն
  4. Իջնում է գիշերն անգութ ու մթին
  5. Իմ խաղաղ երեկոն է հիմա
  6. Որպես Լաերտի որդի
  7. Աշնան մեղեդի
  8. Գարուն (Գարունը այնքան ծաղիկ է վառել)
  9. Մի խառնեք մեզ ձեր վայրի….
  10. Fatum

ԳՐԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Կարդա Պարույր Սևակի «Վարք մեծաց» բանաստեղծությունը։
Տեղեկություններ գտիր.

  • Նարցիսի մասին
  • Դիոգենեսի մասին
  • Ֆաուստի մասին
    Ֆաւստը — գերմանացի գիտնական և բժիշկ : Որպես գիտնական` նա մեծ հաջողությունների էր հասե լ, սակայն մշտապես դժգոհ էր իր կյանքից , ոչինչ նրան չէր գոհացնում ու բավարարում. արդյունքում նա դաշինք է կնքում սատանայի հետ՝ անսահման գիտելիքը փոխանակելով իր հոգու հետ : 
  • Պարույր Սևակի մասին։
    Պարույր Սևակ հայ ականավոր բանաստեղծ , մշակութային գործիչ , գրականագետ , թարգմանիչ։ Թաղված է հայրենի տան բակում՝ Զանգակատուն գյուղում ։
    Ծնվել է 1924 թվականի հունվարի 24-ին Արարատի մարզի Չանախչի գյուղում ։ Հայրը՝ Ռաֆայել Ղազարի Սողոմոնյանը (1892-1975) և մայրը՝ Անահիտ Գասպարի Սողոմոնյանը (1894-1982) զբաղվել են հողագործությամբ և անասնապահությամբ : Նրանց նախնիները 1828 թվականին գաղթել էին Պարսկահայաստանի Սալմաստ : 
  • Հավաքածդ տեղեկությունները գրառիր բլոգումդ։

Վերաբերմունքդ գրիր Պարույր Սևակի՝ մեծերի վարքի մասին այս պնդումների շուրջ։